Tych prac nie było w żadnych muzeach! Wyspiański po raz trzeci w Muzeum Narodowym

Muzeum Narodowe w Krakowie zaprasza na trzecią odsłonę wystawy stałej w MNK Wyspiański wraz z pokazem nieznanych dzieł Stanisława Wyspiańskiego ze zbiorów Ziyada Raoofa. Nieznana w literaturze przedmiotu ani szerokiej publiczności kolekcja liczy dwanaście prac, różnorodnych w technice i okresie powstania.

Już po raz trzeci Muzeum Narodowe w Krakowie będzie gościć prace Stanisława Wyspiańskiego. Tym razem z nigdy nie pokazywanej w innych muzeach kolekcji pochodzącej ze zbiorów Ziyada Raoofa. Mowa o wystawie "Wyspiański. Trzecia odsłona wraz z pokazem dzieł z okresu paryskiego".

Przez ćwierć wieku tylko ja podziwiałem te prace, dałem się namówić na pokazanie ich publiczności. Na początku miałem dziwne wrażenie, kiedy widziałem plakaty, na których jest jedna z prezentowanych tu prac, ale cieszę się, że mogę się podzielić z krakowianami przyjemnością obcowania z tymi dziełami. Tym bardziej, że niewiele jest dostępnych prac Wyspiańskiego z okresu paryskiego – mówił właściciel kolekcji.

Indywidualność młodego artysty

Większość elementów zespołu pochodzi z lat 1892–1893, są to akademickie rysunki węglem i obrazy olejne – studia aktów oraz portrety kobiet i mężczyzn – powstałe w Paryżu, w  mieście, w którym w  pełni objawiła się indywidualność młodego artysty. W tym czasie Wyspiański uczył się malarstwa w paryskiej prywatnej szkole, założonej w 1870 roku przez włoskiego rzeźbiarza Filippa Colarossiego.

Osiem aktów modeli – z całą pewnością zawodowych, pracujących dla szkół artystycznych w Paryżu – charakteryzuje się wystudiowanymi pozami i gestami. Nagie postaci kobiet i mężczyzn nakreślono węglem na neutralnym tle, a główną dominantą sylwetek są linia i walor. Akty ukazują umiejętność malarza w odtwarzaniu właściwych proporcji ciała, modelowaniu brył, operowaniu światłocieniem, wartościowaniu półtonów. W zbiorze Ziyada Raoofa znajdują się także dwa studia z 1893 roku. Efektowne, dopracowane w szczegółach portrety – mężczyzny o egzotycznej urodzie i młodej dziewczyny w antycznej tunice – ukazują biegłość Wyspiańskiego w malowaniu olejno, którą zdobył po dwóch latach studiów w Paryżu. Dwie inne prace – pastel z 1897 oraz studium węglem z 1901 roku – to portrety już w pełni dojrzałe, namalowane w rodzinnym Krakowie.

Świetne prace, ocierające się o akademizm, ponieważ modele ustawieni są w pozach akcentujących umięśnienie, ale gdy przyjrzymy się bliżej, twarze modelek zapowiadają już styl, z którego Wyspiański zasłynął w portrecie, pokazują emocje i wewnętrzny świat postaci – tłumaczy kuratorka wystawy, Magdalena Laskowska.

Trzecia odsłona

Trzecia odsłona wystawy zachowuje scenariusz z poprzednich edycji: podział na sale: "We własnym domu", "Żywioły". "Wawel - dramat królów", "Apollo- Chrystus", "Księgi moje" i  "Metamorfozy". Ponadto wzorem poprzednich odsłon ekspozycji w oddziale MNK Wyspiański na parterze można zobaczyć portrety własne Wyspiańskiego, uzupełnione o wizerunki najbliższej rodziny – żony i dzieci, a  także portrety przyjaciół, mecenasów i bliskich znajomych. Przestrzeń dopełniają widoki Krakowa: pejzaże tworzone z okna mieszkania przy ulicy Krowoderskiej i wnętrza ulic rodzinnego miasta.

W Muzeum Stanisława Wyspiańskiego, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie, prezentowanych jest niemal dwieście dzieł artysty, z czego zdecydowaną większość stanowią prace pastelowe na podłożu papierowym. Jest to technika wrażliwa zarówno na mikroklimat i zanieczyszczenia, jak również na działanie światła. Z tego powodu, w celu zapewnienia bezpieczeństwa zbiorów, wystawa cyklicznie podlega zmianie.

Bieżącej odsłonie wystawy towarzyszy publikacja „Wyspiański. Studya z natury”. Bogato ilustrowany katalog daje wgląd w rozwój warsztatu rysowniczego i malarskiego artysty. Pokazuje przemiany, jakim Wyspiański ulegał pod wpływem kontaktów z krakowskim środowiskiem artystycznym i wielkim światem sztuki w Paryżu.

Wystawę "Wyspiański. Trzecia odsłona wraz z pokazem dzieł z okresu paryskiego" można podziwiać w Muzeum Narodowym w Krakowie od 26 kwietnia do 27 października 2024.

Źródło: Materiały prasowe

Fot.: Patryk Jezierski