W ostatnim czasie gorącym tematem stał się zapowiadany protest nauczycieli. Teoretycznie nic w tym dziwnego, bo to po prostu kolejna grupa zawodowa postanowiła upomnieć się o lepszy byt. Sytuacja państwa jest coraz lepsza, jako społeczeństwo stajemy się coraz zamożniejsi, a więc co rusz różne środowiska zawodowe całkiem słusznie domagają się wyższych wynagrodzeń. Temat protestu nauczycieli budzi jednak emocje szczególne. Może on wywołać szerokie reperkusje, jako że zapowiadany jest na czas przypadających w szkołach egzaminów dla uczniów kończących ostatnie już klasy gimnazjalne, dla ósmoklasistów, a niewykluczone, że i maturzystów. Jeśli egzaminy nie odbędą się w terminie, pociągnie to za sobą szereg innych konsekwencji, a negatywne skutki odczujemy wszyscy.
Do zawodu nauczyciela mam stosunek emocjonalny. Moja babcia, która ukończyła seminarium nauczycielskie i była nauczycielką jeszcze przed wojną reprezentowała – jak byśmy to dzisiaj powiedzieli – „starą, dobrą szkołę”. Nauczycielami było lub jest wiele bliskich mi osób i sam przez wiele lat wykonywałem ten zawód. I choć już od lat nie uczę już dzieci i młodzieży, to jednak dzięki pracy samorządowej cały czas jestem blisko szkoły i środowiska nauczycielskiego. Czuję się więc wystarczająco kompetentny, aby na ten temat się wypowiadać.
Nauczyciele są jedną z najlepiej wykształconych grup zawodowych. I często nie jest to tylko kwestia ukończenia studiów wyższych, kursów i szkoleń. Na ogół jest to konieczność kończenia nowych kierunków studiów. Osobiście znam nauczycieli, którzy w ciągu kilkunastu lat pracy ukończyli po kilka kierunków, nabywając praw do nauczania wielu, czasem bardzo odległych, przedmiotów szkolnych. Praca nauczyciela wymaga też dokształcania indywidualnego oraz znajomości obsługi sprzętu komputerowego, bez którego dzisiaj już nie sposób wykonywać tego zawodu. Nauczyciel to też zawód szczególnego zaufania. Jako społeczeństwo właśnie tej grupie zawodowej powierzamy przyszłe pokolenia – nie tylko ich edukację, ale również wychowanie. To powoduje, że na barkach nauczyciela spoczywa ogromna odpowiedzialność. Zarówno te wszystkie powody, jak i wiele innych niewymienionych z powodu braku miejsca, powodują, że nauczyciele za swą pracę powinni być odpowiednio wynagradzani.
Nie sposób jednak nie zauważyć, że wiele grup zawodowych pod względem wynagrodzeń znacznie nauczycielom odskoczyły. Daleko w tyle pozostawili nauczycieli lekarze, prawnicy, czy choćby nauczyciele akademiccy. Uważam więc, że znacząca podwyżka wynagrodzeń dla nauczycieli, to ważne zadanie, z którym polski rząd w najbliższym czasie musi się zmierzyć.
Z drugiej strony nie sposób jednak nie dostrzec negatywnego kontekstu tej sytuacji. Cały ten szantaż, do którego posuwają się nauczycielskie związki zawodowe, uważam absolutnie za niedopuszczalny. I myślę tutaj nie tylko o najbliższych protestach, w wyniku których mogą ucierpieć dzieci i młodzież. Myślę o całej tej związkowej hipokryzji, która – blokując próby zmian anachronicznego prawa – tak naprawdę szkodzi nie tylko nauczycielom, ale i całej polskiej szkole. Kurczowo broniąc zupełnie niemotywującego systemu wynagradzania nauczycieli, związki nauczycielskie de facto promują bierność i przeciętność, skutecznie blokując możliwość, aby nauczyciele zarabiali więcej. Wykorzystywanie w patologiczny sposób przez związki zawodowe systemu tzw. ochron związkowych powoduje, że z zawodu często odchodzą znakomici fachowcy, a pozostają w nim osoby, które się do tego po prostu nie nadają. A już prawdziwymi Himalajami hipokryzji jest fakt, że etatowi działacze związkowi zarabiają często kilka razy więcej od przeciętnego nauczyciela.
Dlatego zwykła podwyżka – choć ważna i niezmiernie potrzebna – to nie wszystko. Tu potrzeba zmian głębszych, systemowych, które skończą ze szkodzącymi nauczycielom i całej polskiej szkole anachronizmami i związkową hipokryzją.
Grzegorz Kozioł
