11 kwietnia 1938 roku zmarła dotychczasowa, długoletnia przełożona generalna dębickich Sióstr Służebniczek, matka Dorota Biendara. Została pochowana w drugiej, nowszej kwaterze na Starym Cmentarzu w Dębicy, położonej obok kapliczki Nagawieckich.
Na Jej miejsce Matką Generalna Sióstr Służebniczek została wybrana Brygida Grzegorczyk. Było to 27 sierpnia tegoż samego roku. Wówczas to położono większy nacisk na działalność „Caritasu”, tak, by przeciwstawiać się postępującej pauperyzacji części dębickiego społeczeństwa.
Przy klasztorze prowadzona była ochronka dla dzieci. W klasztorze udzielano pomocy sierotom, ubogim, starcom oraz kalekom. Także w ochronce prowadzono kursy szycia, hafciarstwa, robót ręcznych oraz gotowania. Jak widać klasztor rozwijał działalność filantropijną dzięki dużemu poświęceniu sióstr zakonnych.
Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Dębicy przez niemieckiego okupanta 8 września 1939 roku do 1 grudnia 1939 r. siostry przygotowywały i zanosiły obiady dla jeńców wojennych przetrzymywanych w pobliskich koszarach, zaś od stycznia 1940 roku siostry prowadziły na terenie klasztoru kuchnię „Caritas” dla ludności wysiedlonej, miejscowej inteligencji i biednych z terenu parafii. Liczba korzystających z posiłków wahała się od 250 do 700 osób dziennie. Liczba dzieci w przedszkolu dochodziła wtedy do 170; oprócz tego z dożywiania korzystało 200 dzieci.
Podczas okupacji działalność „Caritasu” była bardzo mocno wspierana przez powiatowe struktury Rady Głównej Opiekuńczej, a szczególnie przez panią prezes Helenę z Reyów księżnę Jabłonowską. Podczas II wojny światowej bardzo wiele sióstr, także młodych, zmarło na skutek ciężkich warunków życia i niedożywienia oraz traktowania ze strony okupanta.
Po wyzwoleniu w 1945 roku sytuacja Sióstr Służebniczek niewiele się polepszyła. Dużym wzmocnieniem okazało się mianowanie księdza wikarego Teofila Deca kapelanem w roku 1947. Idąc tą drogą w 1950 roku biskup Jan Stepa wydał zgodę na utworzenie przy kościele pw M.B. Anielskiej wikarii parafialnej, której rządcą ustanowił ks. Teofila Deca. Równocześnie w tym samym roku, dnia 19 marca generalną przełożoną dębickich Sióstr Służebniczek została Julia Piłat [jako siostra Joela]. Także w tych latach, czyli 1950-1954 nastąpił awans kościoła klasztornego Zgromadzenia Sióstr Służebniczek do rangi sanktuariów maryjnych.
Coraz lepsze funkcjonowanie Zgromadzenia nie uszło uwadze nowych, komunistycznych władz. Stalinowskie czasy nie wpływały dobrze na rozwój wszelkiej działalności związanej z umacnianiem pozycji Kościoła.
Pod pretekstem uzyskania lepszych warunków dla leczenia chorych 24 sierpnia 1954 roku lokalne władze dokonały eksmisji Zgromadzenia Sióstr Służebniczek z ich Domu Generalnego przy ul. Krakowskiej do budynków nr 8 i 10 przy dawnej ulicy Wielkiego Proletariatu [obecnej ul. Bojanowskiego], gdzie wcześniej miał swój lokal dębicki szpital. Jego dyrektor, dr Julian Maj został zdymisjonowany za karę, że nie zgadzał się z tymi posunięciami władzy. Równocześnie wraz z eksmisją nastąpiło zamknięcie Ochronki SS Służebniczek. W rezultacie miejscem zamieszkania sióstr zostały baraki położone na terenie nowej siedziby. Nie wyrażająca zgody i nie chcąca ulegać naciskom zewnętrznym siostra Joel Piłat zrezygnowała z funkcji przełożonej generalnej Sióstr Służebniczek w 1959 roku. 4 listopada roku następnego zmarła i została pochowana w nowej kwaterze na Nowym Cmentarzu. W Jej miejsce przełożoną generalną została Matka Epifania Wróbel, która pełniła tę funkcję do 1977 roku. Za Jej kadencji została założona placówka w Danii.
Równocześnie siostry oprócz prowadzenia działań posługi dla chorych podjęły prowadzenie nauk katechetycznych dla młodzieży z dębickich szkół, która uczęszczała na dodatkowe lekcje religii. Na początku lat 70-tych ubiegłego stulecia miały miejsce dwa ważne wydarzenia w życiu Zgromadzenia.
Pierwszym była wizyta księdza Karola kardynała Wojtyły w dniu 30 lipca 1972 roku, który uczestniczył w uroczystościach 100-lecia śmierci Edmunda Bojanowskiego i wygłosił homilię temu poświęconą, drugim zaś było utworzenie samodzielnej parafii Matki Bożej Anielskiej w Dębicy, której proboszczem został ks. Edward Limanówka. Miało to miejsce 20 lipca 1973 roku.
W 1977 roku przełożoną generalną została Matka Celina Czechowska. Od razu następnego roku została podjęta rozbudowa domu generalnego w Dębicy przy ul. Wielkiego Proletariatu 8-10, która trwała do roku 1983. W tym też czasie nastąpił liczebny rozkwit Zgromadzenia. Zaczęły powstawać nowe placówki w Polsce i za granicą: w Rzymie, w Niemczech, Białorusi i w Rosji. W 1982 r. Zgromadzenie podjęło pracę misyjną w Boliwii. Ta działalność spotkała się z wielką życzliwością Stolicy Apostolskiej.
Smutnym wydarzeniem była śmierć księdza Teofila Deca, długoletniego kapelana Sióstr Służebniczek, który zmarł 19 stycznia 1992 roku. Został pochowany w grobowcu na Starym Cmentarzu w Dębicy. W wyniku przemian historycznych i ustrojowych na początku lat 90-tych XX wieku w roku 1994 Zgromadzenie odzyskało utracony dom macierzysty przy ul. Krakowskiej 15 i rozpoczęło remont bardzo zniszczonych budynków. To zadanie w 1995 roku wzięła na swoje barki nowa przełożona generalna Matka Joanna Światłowska. Dzięki temu w jubileuszowym roku 2000 biskup tarnowski ksiądz Wiktor Skworc dokonał poświęcenia odremontowanego domu macierzystego i Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego dla dzieci.
Rok wcześniej, bo 13 czerwca 1999 Zgromadzenie doczekało się beatyfikacji swego Założyciela – błogosławionego Edmunda Bojanowskiego. 29 października 2007 roku Rada Miejska przyznała medal „Zasłużony dla Miasta Dębica” Zgromadzeniu Sióstr Służebniczek w dowód uznania za dotychczasową działalność na rzecz miasta i jego mieszkańców. Od tego samego roku przełożoną generalną jest Matka Maksymilla Pliszka, która godnie kontynuuje dzieło błogosławionego Edmunda Bojanowskiego.
KONIEC
fot tytułowa: ze zbiorów autora
Jacek Dymitrowski
Dyrektor Muzeum Regionalnego w Dębicy
