sobota, 9 marca 2019 14:00

Fortyfikacje niemieckie w okolicach Rudawy. Cz. 3 – Typologia Obiektów

Autor Bernard Szwabowski
Fortyfikacje niemieckie w okolicach Rudawy. Cz. 3 – Typologia Obiektów

Niemieckie linie obronne, budowane na przełomie 1944/45 roku, w tym również opisywany tutaj fragment linii OKH b-1, powstawały w oparciu o standardowe typy umocnień przewidzianych instrukcjami dla fortyfikacji polowej.

Zasadniczymi jej elementami były więc umocnienia ziemne: rowy strzeleckie (okopy) oraz polowe stanowiska artylerii wraz z podręcznymi składami amunicji. Pozycje obronne uzupełniane były przeszkodami przeciw piechocie: zasiekami z drutu kolczastego, polami minowymi oraz przeszkodami przeciw czołgom i pojazdom mechanicznym, najczęściej w postaci rowu przeciwpancernego (niem. Panzergraben).

Niemieccy żołnierze na froncie wschodnim. Posterunek przy ruchliwej drodze.

Wzmocnienie opisywanych linii stanowiły schrony: zabezpieczające uzbrojenie, amunicję oraz żołnierzy (zapewniając jednocześnie warunki bytowe). Najczęściej były to schrony drewniano ziemne: popularne „ziemianki” oraz w kluczowych miejscach pozycji – głównie przy szlakach komunikacyjnych – schrony żelbetowe (potocznie, z języka niemieckiego, zwane „bunkrami”). Uzupełnieniem pozycji obronnych, umożliwiającym łączność pomiędzy poszczególnymi punktami i odcinkami, była sieć łączności kablowej dla telefonów polowych.

Zastosowane schrony i sposób ich rozmieszczenia w terenie jest przykładem ewolucji niemieckiej myśli fortyfikacyjnej, polegającej na rozdzieleniu obiektów bojowych od obiektów biernych stanowiących ukrycie dla uzbrojenia i obsługi. Schrony i stanowiska bojowe są małe przez to trudne do zniszczenia. Z tego powodu nie są chronione grubą warstwą żelbetu dającą im odporność na bezpośrednie trafienia pociskami artyleryjskimi. Schrony bierne są za to dobrze ukryte, osłonięte warstwą ziemi, i zamaskowane w terenie. Również grubość ścian żelbetowych schronów biernych dla piechoty i uzbrojenia daje załodze poczucie bezpieczeństwa – tym razem nawet w przypadku bezpośredniego trafienia pociskami i bombami średnich kalibrów.

Z uwagi na specyfikę opisywanych linii i jej elementów do naszych czasów miały szansę dotrwać obiekty najbardziej wytrzymałe, czyli właśnie schrony żelbetowe. To one najczęściej są jedynymi widocznymi do dzisiaj śladami tych umocnień. Nie dają, niestety, pełnego obrazu planowanych założeń obronnych, ponieważ stanowiły tylko niewielki ich procent.

Na fragmencie linii b-1 w okolicach Rudawy do dzisiaj zachowały się następujące typy obiektów:

1. Żelbetonowe schrony bierne – ukrycia dla artylerii przeciwpancernej (Pak-Unterstellraum, Regelbau 701)
2. Żelbetowe schrony bierne dla drużyny piechoty (Kleinstunterstand Regelbau 668).
3. Żelbetowe schrony bojowe do ognia okrężnego Ringstand 58c.
4. Żelbetowe schrony bojowe z wieżami czołgowymi Panzerstellung 67.
5. Betonowe, prefabrykowane lekkie schrony bojowo-obserwacyjne typu „Kochbunker”.
6. Betonowe komory kablowe dla łącznic telefonów polowych.

Modele schronów: Henryk Trynka
Foto: Jacek Stefański

Poza: model R668 – Maciej Śledziński, foto: Jacek Durych

Tekst: Jacek Stefański

fot.tytułowa: „Materiał pochodzi z serwisu www.audiovis.nac.gov.pl ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego”.

Historia

Historia - najnowsze informacje

Rozrywka